دکتر فاطمه والائی در گفت‌وگو با ملل پرس اظهار کرد: POMS زمانی اطلاق میشود که اولین حمله MS زیر ١٨ سال رخ دهد، که حدود ٣ تا ۵ درصد ام اس ها مشابه این موضوع است؛ به طوریکه براساس آمار حدود ۱۰ هزار کودک در دنیا از بیماری ام اس رنج می‌برند و کمتر از یک درصد زیر سن ١٠ سال می‌باشند.
وی با اشاره به اینکه قبل از بلوغ میزان ابتلای دختر و پسر به ام اس برابر است، گفت: البته بعد از بلوغ، دخترها ٢تا ٣ برابر بیشتر از پسرها درگیر این بیماری می‌شوند.
والایی ضمن بررسی تاریخچه بیماری فرد و سابقه خانوادگی آن، افزود: ام اس یک بیماری ژنتیکی با این مفهوم که حتماً با الگوی توارث خاص از والدین به فرزندان منتقل شود، نیست؛ ولی ریسک ابتلا در افرادی که والدین یا فامیل درجه یک مبتلا دارند بیشتر است.
وی اضافه کرد: به عبارتی برخی عوامل ژنتیکی از جمله پاره‌ای Hla ها باعث افزایش احتمال بیماری ام اس می‌شوند که در این میان Hla drb1 در کودکان اثبات شده است، از این رو افرادی که زمینه ژنتیکی مستعد دارند، باید حتی الامکان از عوامل محیطی مستعد کننده این بیماری اجتناب کنند.
به گفته وی، عوامل محیطی از جمله یکسری عفونت ها، ویروس Ebv یا همان ابشتاین بار ویروس، در معرض آلاینده‌های محیطی و دود سیگار بودن، کمبود ویتامین د، استرس روحی و عوامل هورمونی که خانم هارو مستعد می‌کند.
وی با اشاره به تاثیر زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی در مبتلا شدن به ام‌اس، اظهار کرد: ام اس یک بیماری مولتی فاکتوریال می‌باشد، درواقع ترکیبی از علل‌ها دخیل هستند، به طوریکه هرفردی والدین مبتلا داشت حتماً ام اس نمی‌گیرد یا هرکس ویروس EBV گرفت لزوماً مبتلا به ام اس نمی‌شود.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با بیان اینکه طیف علایم بیماری ام اس بسیار متغیر و وسیع می‌باشد، متذکر شد: ام اس زمانی تشخیص گذاشته میشود که فرد بیشتر از یک حمله را با درگیری چند ناحیه از مغز که بیشتر در جریان ام‌اس درگیر می‌شوند،داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اولین حمله ام‌اس در کودکان معمولاً شدید و پر سر و صداتر است، تصریح کرد: درگیری بینایی به صورت التهاب عصب بینایی، اختلال تعادل و راه رفتن، اختلال حسی، حرکتی و به صورت نادر تشنج می‌توانند از علایم اولیه ام اس باشند؛ البته معمولا چون درگیری مغزی پراکنده می‌باشد، ترکیبی از علایم در کودک دیده میشود و هیچ علامت عصبی در کودک مشخصه خاص بیماری ام اس نیست.
والایی در خصوص نحوه تشخیص بیماری ام اس در کودکان، خاطرنشان کرد: تشخیص بر اساس یافته‌های بالینی بیمار و یافته‌های ام ار ای مغز و نخاع و بدون تزریق ماده حاجب، بررسی مایع مغزی نخاعی و بررسی پتانسیل برانگیخته بینایی و پیگیری گذاشته میشود.بعداز اولین حمله پیگیری منظم با معاینه عصبی، ام ار ای کنترل و گاها بررسی بینایی مکرر ضروری است.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با بیان اینکه تفاوت قابل توجهی بین علایم بیماری ام اس کودکان و بزرگسالان وجود ندارد، متذکر شد: ام اس در کودکان اغلب از نوع relapsing-remitting می‌باشد، یعنی گاه خاموش می شود و گاه عود می‌کند، یا به عنوان مثال اولین حمله ممکن است شدید باشد، یا حتی ممکن است، عود بعد از ١٠ سال و با شدت بسیار کمتر و درگیری مغزی محدود تر رخ دهد؛ از طرفی مغز کودکان قابلیت ترمیم بالاتری دارد و می‌توان گفت ام اس کودکان شدت و ناتوانی کمتری دارد ولی چون دوره بیماری طولانی تر میشود، شاید نسبت به ام اس بزرگسالان در سن پایین تر ناتوانی بیشتری ایجاد کند.
وی افزود: در واقع طیف علایم وسیع بوده و بسته به ناحیه‌ای از مغز که درگیر میشود، ضعف و ناتوانی متغیر است، ولی بیشتر تعادل، درک فضائی، هماهنگی حرکات، لرزش، حرکت اندام ها و بیشتر تحتانی و بینایی را درگیر می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه میزان شیوع و بروز ام اس در بزرگسالان بسیار بیشتر بوده و ذاتاً ام اس در کودکان بیماری شایعی نمی‌باشد، خاطرنشان کرد: همچنین در کودکان احتمال درگیری کورتیکال و درنتیجه مشکلات یادگیری و شناختی بیشتر از بزرگسالان است.
والایی گفت: تشخیص ام اس در کودکان چالش بزرگی بوده و این بیماری بار اخلاقی و عاطفی زیادی تحمیل خانواده می‌کند، اضافه کرد: باتوجه به اینکه با اولین حمله تشخیص قطعی نمی‌توان گذاشت و شاید عود مجدد تا سال‌ها به تعویق بیفتد، از طرفی عوامل عفونی و التهابی در کودکان می‌توانند علایم مشابه با ام اس داشته باشند و ضایعات مشابه در ام ار ای دهند که ریسک تکرار و عود مجدد هم نداشته باشند. در این موارد با آنالیز مایع مغزی نخاعی و یا چک پتانسیل بینایی و پیگیری مکرر می‌توان ریسک تکرار و عود را پیش بینی کرد بدون اینکه لزوماً اسم ام اس بر کودک بگذاریم.
وی کمبود ویتامین D را یک عامل مطرح در ریسک ایجاد ام اس عنوان کرد و گفت:، البته این موضوع تنها عامل درگیری نیست و مصرف ویتامین د و در معرض نور خورشید قرار گرفتن یک عامل حفاظتی برای ابتلا به ام اس می باشد، از این رو مصرف مکمل و کنترل سطح ویتامین د توصیه میشود.
وی در پایان در خصوص درمان ام اس درکودکان، گفت: درمان این بیماری در فاز حاد و عود بیماری شامل داروهای ضدالتهاب قوی تزریقی می‌باشد که فرق چندانی با بزرگسالان ندارد؛ از سویی نیز درمان طولانی و نگهدارنده شامل داروهای تضعیف کننده و تعدیل کننده ایمنی بوده که بسته به سن انتخاب می‌شوند و تفاوت‌هایی با درمان بزرگسالان دارند.
والایی داروهای فینگولیمود و ریتوکسیماب را انتخاب خوبی برای درمان کودکان عنوان کرد و افزود: مطالعات بیشتر در مورد داروهای جدیدتری در دست انجام بوده و امیدهای بهتری برای درمان موثر تر ام اس فراهم می‌کند.
